μαλλιά

Το σύνολο των τριχών οι οποίες καλύπτουν το κρανίο του ανθρώπου. Το χρώμα, η όψη και το πάχος της τρίχας αποτελούν χαρακτηριστικό γνώρισμα των διάφορων φυλών και χρησιμεύουν σε ανθρωπολογικές μελέτες. Το χρώμα, που οφείλεται σε κόκκους χρωστικής ευρισκόμενους στα κύτταρα της φλοιώδους μοίρας των τριχών, μπορεί να ποικίλλει από το ανοιχτό ξανθό έως το μαύρο. Ιδιαίτερος τύπος θεωρούνται τα κόκκινα μ. που παρουσιάζονται με ποικίλη συχνότητα στις διάφορες φυλές. Το ξανθό και το καστανό χρώμα είναι χαρακτηριστικά των ευρωπαϊκών λαών, ενώ σε όλους τους άλλους είναι το μαύρο ή σκούρο καστανό. Τα λευκά μ., που οφείλουν την όψη τους στην απουσία χρωστικής και στην παρουσία αέρα στο εσωτερικό της τρίχας, μπορεί να αποτελούν ανωμαλία εξαιτίας ανεπάρκειας φυσικής χρωστικής (αλβινισμός ή αλφισμός) ή να οφείλονται σε ελαττωμένη ικανότητα παραγωγής της χρωστικής, όπως συμβαίνει κατά το γήρας. Η όψη καθορίζεται από τη δομή του θυλάκου της τρίχας. Από την τομή της τρίχας διακρίνονται μ. λεία (λειότριχες, όπως οι Μογγόλοι, οι Εσκιμώοι και αυτόχθονες Αμερικανοί), μ. κυματοειδή (κυματότριχες, όπως οι Ευρωπαίοι και οι Αυστραλοί) και μ. σγουρά (ουλότριχες, όπως οι Αφροαμερικανοί και οι Οτεντότοι). Στους πρώτους ο τριχοφόρος θύλακος είναι ευθύς και βαθύς και παράγει τρίχες των οποίων η τομή είναι κυκλική. Στους τελευταίους ο θύλακος παρουσιάζει μεγάλη καμπυλότητα, είναι επιφανειακός και η τρίχα, ελλειπτικής τομής, μπορεί να διαγράφει έναν ή περισσότερους στενούς και ακανόνιστους κυματισμούς ή να έχει καθαρά σπειροειδή πορεία (για παράδειγμα, τα μ. των Βουσμάνων). Οι συχνότερες παθήσεις των μ. είναι οι παρασιτώσεις από μύκητες και οι διάφοροι τύποι αλωπεκίας (ανδρογενής, γυροειδής κ.ά), δηλαδή η μη φυσιολογική τριχόπτωση, η οποία μπορεί είναι συγγενής ή επίκτητη. Από τις αλωπεκίες πολύ συχνή είναι η καλούμενη άλως του Κέλσου, κατάσταση θεραπεύσιμη η οποία πιθανώς οφείλεται σε νευρογενείς διαταραχές της θρέψης της τρίχας. Κινέζοι, Γιαπωνέζοι και Μογγόλοι έχουν ίσια μαλλιά. Αφρικανοί και Μελανήσιοι σγουρά.